W Niemczech mówi się o nich „Fahrstuhlmannschaft”, czyli drużyny-windy, w Anglii „yo-yo team”. W Polsce tylko niektórzy używają terminu „wańka-wstańka” ale każdy kibic zna to zjawisko. Chodzi o kluby, które są za silne na drugą a za słabe na pierwszą ligę i w efekcie chronicznie awansują, by rok później spaść. W każdym europejskim kraju są specjaliści w tym fachu, nie tak znani i szanowani jak kluby co roku walczące o mistrzostwo ale zdecydowanie dodający lidze uroku.
Poniżej prezentuję listy klubów, które w ostatnich 30 latach, czyli od sezonu 1988/89 spadły i awansowały do najwyższej klasy rozgrywkowej przynajmniej po trzy razy. Obok podaję kilka innych danych, pozwalających zorientować się co do stopnia burzliwości losów klubu. W wielu przypadkach amplitudy spadków i awansów sięgają znacznie głębiej niż druga liga.
| Ustawienie: | Trener:
| Ustawienie: | Trener:
Najlepszy na boisku:
Anglia
Absolutnym liderem, jeśli chodzi o liczbę awansów do i spadków z najwyższej klasy rozgrywkowej jest Birmingham City. Klub z St. Andrew’s dokonał każdego z tych wyczynów po 14 razy, licząc od 1892, kiedy rozpoczął swoją ligową karierę. W ciągu ostatnich 30 lat prym w liczbie spadków i awansów wiódł jednak aktualny uczestnik Premier League z południowego Londynu – Crystal Palace, który średnio raz na trzy lata żegnał się albo wracał w szeregi 20 najlepszych drużyn Anglii. Niewiele gorsze pod tym względem były Norwich i Middlesbrough, które dokonywały tego po 8 razy i spędziły niemal tyle samo czasu w Championship.
| Spadków z 1. | Awansów do 1. | Sezonów w 1. | Sezonów w 2. | Sezonów w 3. i niżej | |
| Crystal Palace | 4 | 5 | 12 | 18 | 0 |
| Norwich City | 4 | 4 | 12 | 17 | 1 |
| Middlesbrough | 4 | 4 | 16 | 14 | 0 |
| West Bromwich Albion | 4 | 4 | 12 | 16 | 2 |
| Leicester City | 3 | 4 | 13 | 16 | 1 |
| Sunderland AFC | 3 | 3 | 17 | 12 | 1 |
| Bolton Wanderers | 3 | 3 | 12 | 12 | 6 |
| Derby County | 3 | 3 | 10 | 20 | 0 |
| Birmingham City | 3 | 3 | 7 | 19 | 4 |
| Hull City | 3 | 3 | 5 | 12 | 13 |
Hiszpania
W Hiszpanii w ciągu ostatnich 30 lat najczęściej awansował i spadał Betis – po 5 razy, mimo wspaniałych trenerów jak Luis Aragonés, piłkarzy jak Joaquín czy Denilson. Zielono-biali byli w tym okresie znacznie mniej stabilni niż przeciwnik z tego samego miasta, który w tym czasie zdobywał europejskie puchary. O jeden mniej spadek ma na koncie madryckie Rayo Vallecano, które właśnie po raz piąty w ciągu trzydziestolecia wróciło do La Liga. Co ciekawe, wśród najbardziej niestabilnych zespołów ostatnich lat nie ma rekordzisty wszech czasów pod względem awansów i spadków – Málaga CF, która wracała do 2. ligi aż 13 razy.
| Spadków z 1. | Awansów do 1. | Sezonów w 1. | Sezonów w 2. | Sezonów w 3. i niżej | |
| Betis Sevilla | 5 | 5 | 21 | 9 | 0 |
| Rayo Vallecano | 4 | 5 | 15 | 7 | 8 |
| Real Valladolid | 3 | 3 | 21 | 9 | 0 |
| CD Tenerife | 3 | 3 | 12 | 16 | 2 |
| Numancia Soria | 3 | 3 | 4 | 18 | 8 |
Włochy
Rekordzista jeśli chodzi o spadki i awansy do Serie A ostatnich 30 lat, Lecce, ostatnie kilka sezonów spędziło w trzeciej lidze i właśnie udało mu się wrócić do Serie B. Podobny los dzieli inny zasłużony klub z Apulii, Bari, które ten sezon rozpoczęło w czwartej lidze. Wśród często spadających i awansujących są też dwa kluby walczące w ostatnich latach o udział w europejskich pucharach: Atalanta i Torino.
| Spadków z 1. | Awansów do 1. | Sezonów w 1. | Sezonów w 2. | Sezonów w 3. i niżej | |
| US Lecce | 6 | 5 | 14 | 7 | 9 |
| Brescia Calcio | 5 | 4 | 13 | 17 | 0 |
| Empoli FC | 4 | 5 | 11 | 12 | 7 |
| Torino FC | 4 | 4 | 21 | 9 | 0 |
| SSC Bari | 4 | 4 | 11 | 18 | 1 |
| Hellas Verona | 4 | 4 | 11 | 15 | 4 |
| Atalanta Bergamo | 3 | 3 | 25 | 5 | 0 |
| AS Livorno | 3 | 3 | 6 | 9 | 15 |
Niemcy
W Niemczech zespołów często spadających i awansujących było w ostatnich 30 latach zdecydowanie najwięcej. Pod tym względem wyróżniły sę szczególnie zespoły z Bochum i Kolonii, które w 1988 roku należały do czołówki a dziś grają w drugiej lidze. Na wozie jest za to zespół z Norymbergii, który właśnie wrócił do 1. Bundesligi po kilku latach nieobecności. Z kolei klub z Kaiserslautern właśnie po raz pierwszy w historii spadł do trzeciej ligi.
| Spadków z 1. | Awansów do 1. | Sezonów w 1. | Sezonów w 2. | Sezonów w 3. i niżej | |
| 1. FC Köln | 6 | 5 | 21 | 9 | 0 |
| VfL Bochum | 6 | 5 | 26 | 14 | 0 |
| 1. FC Nürnberg | 5 | 5 | 18 | 11 | 1 |
| SC Freiburg | 4 | 5 | 18 | 12 | 0 |
| Eintracht Frankfurt | 4 | 4 | 24 | 6 | 0 |
| Hertha Berlin | 3 | 4 | 19 | 11 | 0 |
| Fortuna Düsseldorf | 3 | 4 | 5 | 13 | 11 |
| 1. FC Kaiserslautern | 3 | 3 | 18 | 11 | 1 |
| Hansa Rostock | 3 | 3 | 15 | 2 | 13 |
| MSV Duisburg | 3 | 3 | 9 | 18 | 3 |
| Arminia Bielefeld | 3 | 3 | 9 | 12 | 9 |
Francja
We Francji przez ostatnie trzy dekady były cztery drużyny notorycznie żegnające się i powracające do Ligue 1. Wyjątkową huśtawkę nastrojów przeżyli kibice FC Lorient, które między sezonem 1997/98 a 2002/03 cztery razy zmieniało klasę rozgrywkową, dwa razy awansując i dwa spadając.
| Spadków z 1. | Awansów do 1. | Sezonów w 1. | Sezonów w 2. | Sezonów w 3. i niżej | |
| SM Caen | 5 | 5 | 17 | 13 | 0 |
| FC Lorient | 5 | 5 | 14 | 13 | 3 |
| AS Nancy | 5 | 5 | 13 | 17 | 0 |
| Troyes AC | 5 | 5 | 9 | 12 | 9 |
| RC Strasbourg | 4 | 4 | 16 | 8 | 6 |
| FC Metz | 4 | 3 | 21 | 8 | 1 |
| RC Lens | 4 | 3 | 20 | 10 | 0 |
| Le Havre AC | 3 | 3 | 11 | 19 | 0 |
Podobne mecze:
- Brak podobnych meczów